end of faith
HELSINKI - Zondag. Vrijdag hadden we een verjaardagdiner voor Agathe - en ik bakte een grote speculaas-A voor haar. Het bleef nog lang onrustig in Helsinki. Zaterdagavond kwamen Fredrik en Agathe op bezoek, en brachten mij <blink>vla</blink>. Ann-Christin had een enorme zalm opgevist en we aten en we aten en dronken... tot vier uur 's ochtends.

end of faith

Ik las The End of Faith en Letter to a Christian Nation, twee boeken van Sam Harris, de posterboy van het Amerikaanse atheïsme. In beide boeken trekt hij van leer tegen religie. In het eerste boek richt hij zich tegen alle grote godsdiensten; in het tweede concentreert hij zich op de grote groep sterk-gelovige christenen in de VS.

Alle bezwaren tegen religie en godsgeloof had ik al eens gehoord, maar Harris weet ze op zeer heldere wijze te formuleren. Met koele logica bekijkt hij allerlei geloofsuitingen, en wijst op de tegenstrijdigheden en kwalijke gevolgen, zoals de inquisitie en de heksenjachten. En Harris geeft ook alvast het antwoord op de "Ja, maar..."-reacties die zijn analyses opwekken. Tussen de regels door lees je z'n woede en spot.

Ik vond twee mindere punten in het boek. Ten eerste schuift Harris wel heel veel problemen op het konto van religie - Hitler/Stalin en de wandaden die zij inspireerden waren toch niet in eerste instantie religieus van aard, denk ik. Een tweede zwakke punt vond ik de spiritualiteit en ethiek die Harris aan het eind van zijn boek presenteert. Ik vond het moeilijk dat te verenigen met de analytische benadering daarvoor. Het is natuurlijk ook niet zo'n eenvoudige vraag - wat is ethiek, wat is goed en kwaad, als er geen godheid is die die regels in stenen tafels gebeiteld heeft? Harris probeert de vraag te beantwoorden, maar niet zo overtuigend. Ik kom zelf ook niet veel verder dan de suggestie van de Gulden Regel - 'behandel anderen zoals je zelf behandelt wenst te worden'. Zonder bewijs.

Een ander nogal opvallend punt in het boek is de rechtvaardiging voor marteling, in bepaalde gevallen. Het begint met een klassieke 'hij weet waar de bom zit die twintigduizend mensen gaat ombrengen, maar wil het niet zeggen'. In zo'n geval kan een beetje waterboarding natuurlijk uitkomst bieden. Soms is dreigen al genoeg, zoals in de geruchtmakende zaak in Duitsland, waar een politiechef een weigerachtige arrestant dreigde met geweld als hij niet vertelde waar zijn (inmiddels dode) slachtoffer verborgen was. Hoewel ik me situaties kan voorstellen dat het niet immoreel zou zijn om heel ver te gaan in het verkrijgen van informatie, lijkt het me praktische gezien verkeerd om dat explicitiet in de wet toe te staan, zelfs niet voor extreme situaties. Voor je het weet je het weet is het een standaardmethode. En martel je onschuldigen - nou ja, als ze maar bekennen... Harris beschouwt dat als 'collateral damage', als ik zijn betoog een beetje simplificeer.

Het tweede boek, Letter to a Christian Nation, is geschreven in de vorm van een brief aan een denkbeeldige sterkgelovige christen. Dit boek is ook een reactie op de kritiek die het eerste ontving. Het is interessant om de reacties te lezen in de christelijke pers op het eerste boek (het Wikipedia-artikel heeft links). De invloed van strenggelovigen is sterk in de VS, en het is niet moeilijk om allerlei nogal verwrongen denkbeelden te vinden op belangrijke posities. Maar hoewel Harris zijn scherpste pijlen richt op de sterkst-gelovigen, worden ook gematigden aangevallen. Zij schuiven minder gewenste delen van het onfeilbare Woord Gods naar de achtergrond (bijv. doodstraf voor werken op de Sabbat, Ex 31); en volgens Harris vormen de gematigden een buffer waarbinnen fundamentalisme kan groeien, en stellen de gematigden nooit de fundamentalisten aan de kaak.

Harris heeft zijn ideeën aardig samengevat in een webpagina: An Atheist Manifesto.

raadsel

Vrijdag deelde David een raadsel met mij, dat ik in eerste instantie echter niet oplossen kon. Ik hou het er dat de alcohol mijn brein verdoofde :-) Goed, het raadsel:

Ik heb een ronde tafel, en een emmer met munten van 20 eurocent, genoeg om de hele tafel te bedekken. Ik en mijn tegenstander leggen om de beurt een munt op de tafel. Het is niet toegestaan munten te verplaatsen. Verliezer is degene die als eerste geen munt meer op de tafel kan leggen, zonder die (deels of geheel) bovenop een andere munt te leggen.

Hoe luidt mijn strategie om gegarandeerd te winnen, als ik mag beginnen?

De volgende keer komt het antwoord...
-- djcb @ 20:26 | 2 comments